نقشه راه درس ترمودینامیک

به قلم استاد:
سید محمدحسین شریفی کلهرودی
نقشه راه درس ترمودینامیک
نقشه راه درس ترمودینامیک

همه ی سیستم های پیرامون ما از تعداد بسیار زیادی ذره تشکیل شده اند . برای مثال یک لیوان آب در نظر بگیرید: پرسش های زیر مسائل جالبی هستند:

  • با دادن یک انرژی مشخص  به آب دمای آن چقدر افزایش می یابد؟
  • در چه دمایی آب جوش می آید ؟ و در چه دمایی منجمد می شود؟
  • با اعمال فشار به آب چگالی آن چه تغییری میکند؟
  • چرا پس از مدتی آب در اتاق ناپدید می شود؟

همه ی این پرسش ها و پرسش های بیشتری را می توانیم برای اجسام پیرامون خود مطرح کنیم. به طوری کلی فیزیک گرمایی می کوشد تا به این پرسش ها پاسخ دهد.

علی الاصول توصیف کامل این سیستم ها نیازمند شناخت و حل معادلات میکروسکوپیک ماده است. انجام این کار مسلتزم داشتن دانش میکروسکوپیکی کامل از سیستم و قوانین فیزیک و همچنین حل تعداد بسیار زیادی معادله از مرتبه ۱.^۲۳ میباشد که عملا غیر ممکن است . یک روش برای توصیف خواص ماکروسکوپیک این سیستم ها ساختن نظریه های موثر است که مبنای آن ها ازمایشگاه میباشند . این نظریه ها بر اساس مشاهدات طبیعی ما در آزمایشگاه ساخته می شوند بنابراین به آن ها نظریه های پدیده شناختی میگوییم.

یکی از مهم ترین این نظریه ها ترمودینامیک میباشد که تلاش میکند خواص ماکرسکوپیک یک ماده را بر اساس یکسری متغیر جدید ماکروسکوپیکی که در ازمایشگاه قابل مشاهده توصیف کند . اساس قوانین این نظریه همگی بر پایه ی آزمایشگاه هستند بنابراین خواهید دید که این قوانین کاملا جهان شمول بوده و انتظار داریم که برای همه ی سیستم های ترمودینامیکی پیرامون ما با ویژگی های مختلف درست باشند . چون ترمودینامیک یک نظریه ی موثر است محدوده کاربرد و معادلات آن کاملا ماکروسکوپیک میباشند .

حالت تعادل ترمودینامیکی را حالتی تعریف میکنیم  که در ان خواص سیستم ها با زمان تغییری نمیکند و همه ی جای سیستم یکسان میباشد ( همگن)در این حالت توصیف سیستم بسیار ساده تر میباشد. در ابتدا ترمودینامیک تعادلی فقط سیستم ها را در این حالت توصیف میکند، اما خواهید دید که روش های ترمودینامیک تعادلی با اندکی اصلاح مناسب برای سیستم های غیر تعادلی نیز هستند. ترمودینامیک یکی از بخش فیزیک گرمایی است. فیزیک گرمایی شامل بخش های مکانیک آماری – نظریه ی جنبشی – نظریه ی انتقال حرارت نیز می باشد. در این بخش ها مسائل بیشتری از جمله مسائل غیر تعادلی بررسی می شوند.

برای مطالعه مقدماتی ترمودینامیک می توانید از کتاب های الفبای حرارت و سیالات – کتاب فیزیک پایه بلت – کتاب هالیدی استفاده کنید . توصیه می شود که کتاب الفبای حرارت و سیالات را دقیق مطالعه کرده و مسائل آن را کامل حل کنید ، زیرا مطالب این کتاب دقیقا منطبق بر مباحث مرحله ی یک و دو المپیاد می باشد .

توصیه می شود برای مطالعه ی ترمودینامیک پیشرفته به سراغ کتاب زیبای ادکینز بروید . این کتاب کاملا مختصر و مفید و دقیق نوشته شده است . از مزایای این کتاب تعهد کامل آن به روش های ترمودینامیکی برای حل مسایل است.

حال معرفی سر فصل ها می پردازیم.

سرفصل های سطح مقدماتی ترمودینامیک

ترمودینامیک

انبساط اجسام. همانطور که انتظار داریم با افزایش دما و یا اعمال فشار حجم اجسام تغییر میکند. در غالب موارد افزایش دما منجر به افزایش حجم و اعمال فشار منجر به کاهش آن می شود. در این فصل یاد میگیرید که چگونه به صورت تقریبی این مسائل را بررسی کنید . همچنین با کابرد این پدیده در سیستم های مختلف مانند  دماسنج ها آشنا می شوید.

نقشه راه درس ترمودینامیک

انتقال حرارت. طبیعت به طرز جالبی تمایل دارد تا اجسام را با یکدیگر هم دما کند. مثلا خنک شدن یک لیوان چای را در نظر بگیرید. یک مسئله ی جالب این است که محاسبه کنید زمان مناسب برای نوشیدن چای کی می باشد. در فصل انتقال حرارت با مکانیزم های انتقال حرارت که مشتمل بر رسانش – همرفت – تابش می باشند آشنا می شوید . توصیف و چرایی وجود این مکانیزم ها مسائل پیچیده ای می باشند که هر کدام توصیفات ماکروسکوپیکی زیبایی دارند. در سطح مقدماتی فقط مسایلی بررسی می شوند که در آن ها دما بر حسب زمان ثابت است.

پیشرفته: در این سطح با مسایل غیر تعادلی رسانش و همرفت نیز آشنا می شوید. معادله ی پخش،  توصیف کننده ی دینامیک دما در این سیستم ها است. یک روش برای حل معادلات پخش در سیستم های رسانشی روش جداسازی متغیر ها می باشد که در این سطح بیان می شود. یکی دیگر از مسایل جالب این بخش بررسی دینامیک دما در سیستم های الکتریکی است زیرا با گذشتن جریان از آن ها گرما تولید می شود که منجر به افزایش دما می شود.

نقشه راه درس ترمودینامیک

گرما و تعادل گرمایی. در قالب این فصل به صورت مقدماتی با مفهوم گرما و نعادل گرمایی اشنا می شوید. یاد میگیرید که اعمال گرما منجر به افزایش دما و گذار حالت در سیستم ها می شود. بر اساس این پدیده ها با مفهوم ظرفیت گرمایی و گرمای نهان آشنا می شوید . همانگونه که می دانید هر ماده می تواند در فاز های مختلف جامد -مایع- گاز باشد. در این فصل با خواص این فاز ها و فرایند های تبدیل آن ها به یکدیگر آشنا می شوید.

نقشه راه درس ترمودینامیک

قوانین گاز ها. به طور کلی توصیف گاز های دلخواه مسئله ی پیچیده ای است . خوشبختانه در آزمایشگاه دیده ایم که گاز ها در صورتی که رقیق باشند از یک سری قوانین مشخصی تبعیت می کنند. با کمک این قوانین می توان یک سیستم ایده آل به نام گاز کامل معرفی کرد که با کمک آن می توانیم گاز های واقعی را تقریب بزنیم. در این فصل با خواص و معادلات حاکم بر گاز های کامل و مفهوم مول و عدد آووگادرو آشنا می شوید.

نقشه راه درس ترمودینامیک

قوانین ترمودینامیک (مقدماتی). معمولا در کتاب های مقدماتی همه ی قوانین ترمودینامیک در یک فصل بیان میشوند . در این فصل با قوانین صفرم و اول و دوم ترمودینامیک و همچنین مفاهیم کار و گرما و انرژی داخلی و فرایند ها و چرخه های ترمودینامیکی و ماشین های گرمایی و یخچال های گرمایی به صورت مقدماتی اشنا می شوید. یاد میگیرید که چگونه فرایند های گاز کامل را بررسی کرده و کار و گرما را بدست آورید. همچنین یاد میگیرید که ماشین های گرمایی چگونه کار میکنند و چه محدودیت های در تبدیل گرما به کار مکانیکی وجود دارد . به صورت کلی در این بخش از کتاب های مقدماتی تلاش می شود تا مهارت های لازم برای حل مسایل مرحله ی یک و دو به شما آموزش داده شود.

به صورت کلی مفاهیم ذکر شده در ترمودینامیک مفاهیم عمیقی می باشند که در تعریف آن ها ریزه کاری ها مهمی وجود دارد. ما انسان ها به صورت کلی شهود مناسبی نسبت به این مفاهیم داریم اما باید در کنار این شهود فیزیکی ، مفاهیم را به صورت دقیق در ترمودینامیک تعریف کنیم. همچنین ترمودینامیک به توصیف خواص گرمایی همه ی سیستم ها می پردازد و نه فقط گاز کامل ! بنابراین برای یادگیری عمیق و مفاهیم و آشنایی با گستره ی کامل کاربرد ترمودینامیک نیاز به مطالعه ی ترمودینامیک پیشرفته داریم.

سرفصل های سطح پیشرفته ترمودینامیک

در سطح پیشرفته، ترمودینامیک ساختار مجرد تری دارد زیرا قرار هست همه ی سیستم ها را توصیف کند. بنابراین در این سطح نیاز به دانش ریاضیاتی بیشتری در غالب حساب دیفرانسیل و انتگرال چند متغیره مخصوصا مشتقات جزیی دارید.

نقشه راه درس ترمودینامیک

مفاهیم اولیه. در این فصل با مفاهیم اولیه برای شروع ترمودینامیک آشنا می شوید. این مفاهیم شامل متغیر های ترمودینامیکی – حد ترمودینامیکی – برهمکنش بین سیستم ها – فزونوری – توابع حالت و مسیر – برگشت پذیری – تعادل ترمودینامیکی می باشد. مطالعه و فهم دقیق این فصل بسیار مهم می باشد زیرا این مفاهیم ابزار کاری ما می باشد.

بر خلاف مکانیک و الکترومغناطیس، در ترمودینامیک ما پیوسته درجات ازادی مختلفی برای توصیف سیستمم انتخاب میکنیم بنابراین باید بلد باشیم که چگونه مشتقات جزیی یک کمیت ( با آرگومان های مختلف) را به یکدیگر تبدیل کنیم. در این فصل از کتاب با یک سری قضیه ی ریاضی که روابط بین مشتقات جزیی مختلف را بیان میکنند اشنا می شوید. همچنین در این فصل می بینید که چرا توصیف حالت های غیر تعادلی یک سیستم بسیار دشواراست و مجبوریم ساختار ترمودینامیک را در قالب حالت های تعادلی بسازیم.

نقشه راه درس ترمودینامیک

قانون صفرم ترمودینامیک. در این فصل با قانون صفرم آشنا شده و یاد میگیرید که چگونه بر اساس این قانون ومفهوم تعادل گرمایی، تعریف دقیقی برای گرما ارائه دهید . همچنین یاد میگیرید که چگونه می توان مقیاس های مختلف دما و دماسنج های متناظر را تعریف کرد و ساخت. همچنین در این فصل با مقیاس دمای بنیادی طبیعت آشنا می شوید.

نقشه راه درس ترمودینامیک

قانون اول ترمودینامیک. در این فصل با قانون اول ترمودینامیک آشنا می شوید این قانون نشان دهنده ی بقای انرژی است. یاد میگیرید که چگونه بر اساس این قانون می توانیم گرما و انرژی داخلی را تعریف کنیم. علاوه بر گرما می توانیم با اعمال کار مکانیکی به اجسام انرژی منتقل کرده و حالت آن ها را تغییر دهیم . در این فصل با روش های مختلف کار مکانیکی اشنا شده و میبنیدید چگونه میتوان با ترکیب همه ی این مفاهیم و قانون اول، فرایند های یک سیستم دلخواه را توصیف کرد. همچنین در قالب این فصل با مفاهیم ظرفیت های گرمایی که بیانگر پاسخ سیستم ها به گرما می باشند آشنا می شوید. علاوه بر همه ی این ها، قانون اول یک معادله ی دیفرانسیل برای حل کمیت های سیستم درحالت های تعادلی می دهد.

نقشه راه درس ترمودینامیک

قانون دوم ترمودینامیک. گرما همچون کار یک روش برای انتقال انرژی به سیستم ها است. در قالب قانون دوم به تفاوت های بنیادی گرما و کار مکانیکی می پردازید . می بینید که می توان از طریق ماشین های گرمایی گرما را به کار تبدیل کرد اما قانون دوم محدودیت های بر این فرایند اعمال میکند. همچنین در این فصل با ماشین کارنو و قضیه ی کارنو آشنا می شوید. ماشین کارنو همچون گاز کامل یک سیستم ایده آل است، خواهید دید که چگونه می توان با کمک این سیستم مقیاس دمای بنیادی را باز تعریف کرد.

نقشه راه درس ترمودینامیک

آنتروپی. قضیه ی کارنو منجر به یک قضیه ی بسیار کاربردی به نام قضیه ی کلاسیوس می شود. با کمک این قضیه می توانیم برای سیستم ها یک کمیت  بسیار زیبا به نام آنتروپی تعریف کنیم. در این فصل با این کمیت و خواص و کابرد های آن اشنا می شوید. خواهید دید که میتوان قانون دوم را به یک بیان جدیدی به نام قانون افزایش انتروپی معرفی کرد. در این فصل تلاش می شود به مرور شهود بیشتری نسبت به این کمیت پیدا کنید . مثلا یاد میگیرید که فرایند های برگشت ناپذیر همرا با اتلاف و افزایش انتروپی می باشند و یا انتروپی معادل بی نظمی در فیزیک میکروسکوپیکی سیستم می باشد. همچنین می بنید که انتروپی یک متغیر تابع حالت بوده که کمک بسیار زیادی در حل معادله ی قانون اول برای سیستم های مختلف میکند.

نقشه راه درس ترمودینامیک

کابرد ترمودینامیک در سیستم های برگشت پذیر. در این فصل یاد میگیرید که سیستم های مختلف را چگونه در قالب ترمودینامیک حل کنید. برای مثال با تعریف دقیق گاز کامل اشنا می شوید و یاد میگیرید که چگونه خواص آن بر اساس مشاهدات ازمایشگاهی بدست می اید. همچنین در این فصل با معادلات حالت واندروالس و دیتریچی اشنا می شوید که توصیف دقیق تری برای مواد و فاز های مختلف آن ها ارایه می دهند. همچنین با پدیده ی فیزیکی تابش گرمایی و جسم سیاه و قوانین حاکم بر آن ( قانون کیرشهوف – استفان بولتزمن – وین ) اشنا می شوید.

نقشه راه درس ترمودینامیک

کابرد ترمودینامیک در سیستم های برگشت نا پذیر. در این فصل با دو فرایند انبساط ژول و انبساط ژول – کلوین اشنا می شوید. می بینید که هر دوی این فرایند ها برگشت ناپذیر بوده و منجر به افزایش انتروپی سیستم می شوند.

نقشه راه درس ترمودینامیک

گذار فاز ها و تعادل فاز ها. به علت وجود برهمکنش در بین ذرات تشکیل دهنده ی مواد ، هر ماده می تواند در فاز مختلفی وجود داشته باشد.و این فاز ها خواص مختلفی دارند در دما و فشار های مختلفی به یکدیگر تبدیل می شوند. در واقع گذار فاز به معنی یک تغییر سریع و گسسته در خواص ماده می باشد.

در این فصل خواهید دید که انرژی آزاد گیبز برای توصیف این پدیده ها بسیار مفید است . یاد میگیرید که چگونه  گذار فاز هارا دسته بندی کنید. همچنین می بنینید که فاز های مختلف در شرایط فیزیکی خاصی با یکدیگر در تعادل هستند. می توان با معادله ی کلاسیوس کلاپیرون این شرایط فیزیکی و به اصطلاح منحنی های همزیستی ماده را پیدا کنید. فرایند های تبخیر و انجماد همگی گذار فاز های مرتبه ی اول هستند که در این فصل با خواص آن ها به طور کامل اشنا می شوید.

نقشه راه درس ترمودینامیک

قانون سوم ترمودینامیک. در این قانون ترمودینامیک پیش بینی میکند که در دمای صفر کلوین پدیده های جالبی رخ می دهد، برای مثال آنتروپی همه ی مواد و ظرفیت گرمایی مواد صفر می شود. در این فصل با این قانون اشنا می شوید. همچنین می بینید که بر اساس این قانون نمی توان در آزمایشگاه دمای صقر مطلق را به وجود آورد.

ریز سرفصل های درس ترمودینامیک

مرحله مقدماتی (مرحله اول و دوم)
مرحله تابستانی (چهل نفر)
مرحله تیم / المپیاد جهانی

ترمودینامیک

انبساط اجسام

نقشه راه درس ترمودینامیک
زیرسرفصل‌ها :
مفهوم دما مقیاس های مختلف دما و تبدیل آن ها به یکدیگر انبساط گرمایی طولی-سطحی-حجمی تغییر شکل در اثر نیرو و مدول یانگ مدول حجمی تغییر چگالی بر اثر تغییر دما انبساط گرمایی در سیستم های ناهگمن و ناهمسانگرد
منابع :

فیزیک 1 (رشته ی ریاضی فیزیک) فصل4 درسنامه

الفبای حرارت سیالات فصل 3 درسنامه و حل مسئله

فیزیک پایه ی بلت جلد دوم فصل12 درسنامه و حل مسئله

فیزیک هالیدی جلد دوم فصل 18 درسنامه و حل مسئله

مسایل فیزیک ایرودوف حل مسئله

مسایل فیزیک برگزیده ی روسیه فصل سوم حل مسئله

مسائل پیکار جوی فیزیک حل مسئله

دوره درسی فیزیک حل مسئله

گرما و تعادل گرمایی

نقشه راه درس ترمودینامیک
زیرسرفصل‌ها :
مفهوم گرما و تعادل گرمایی ظرفیت گرمایی و ظرفیت گرمایی ویژه گرمای نهان ویژه ذوب وتبخیر تبخیر و جوشش
منابع :

فیزیک 1 (رشته ی ریاضی فیزیک) فصل4 درسنامه

الفبای حرارت سیالات فصل4 درسنامه و حل مسئله

فیزیک پایه ی بلت جلد دوم فصل12 درسنامه و حل مسئله

فیزیک هالیدی جلد دوم فصل 18 درسنامه و حل مسئله

مسایل فیزیک ایرودوف حل مسئله

مسایل فیزیک برگزیده ی روسیه فصل سوم حل مسئله

مسائل پیکار جوی فیزیک حل مسئله

دوره درسی فیزیک حل مسئله

تعادل فاز ها

نقشه راه درس ترمودینامیک
زیرسرفصل‌ها :
فاز های مختلف ماده اثر فشار و ناخالصی بر نقطه ی ذوب و جوش ماده ی خالص تعادل فاز های مختف با یکدیگر و منحنی های همزیستی فشار بخار اشباع
منابع :

فیزیک 1 (رشته ی ریاضی فیزیک) فصل4 درسنامه

الفبای حرارت سیالات فصل 4 درسنامه و حل مسئله

مسایل فیزیک ایرودوف حل مسئله

مسایل فیزیک برگزیده ی روسیه فصل سوم حل مسئله

مسائل پیکار جوی فیزیک حل مسئله

دوره درسی فیزیک حل مسئله

انتقال گرما

نقشه راه درس ترمودینامیک
زیرسرفصل‌ها :
رسانش رسانش در لوله ها-مخزن های کروی و استوانه ای همرفت تابش – قانون استفان بولتزمن – مفهوم جسم سیاه
منابع :

فیزیک 1 (رشته ی ریاضی فیزیک) فصل4 درسنامه

الفبای حرارت سیالات فصل5 درسنامه و حل مسئله

فیزیک پایه ی بلت جلد دوم فصل12 درسنامه و حل مسئله

فیزیک هالیدی جلد دوم فصل 18 درسنامه و حل مسئله

مسایل فیزیک ایرودوف حل مسئله

مسایل فیزیک برگزیده ی روسیه فصل سوم حل مسئله

مسائل پیکار جوی فیزیک حل مسئله

دوره درسی فیزیک حل مسئله

قوانین گاز ها

نقشه راه درس ترمودینامیک
زیرسرفصل‌ها :
مول و عدد آووگادرو گاز کامل قانون بویل – ژول – گیلوساک دمای صفر مطلق مخلوط ها و محلول ها غلظت مولی- جرمی مخلوط گاز های کامل
منابع :

فیزیک 1 (رشته ی ریاضی فیزیک) فصل5 درسنامه

الفبای حرارت سیالات فصل6 درسنامه و حل مسئله

فیزیک پایه ی بلت جلد دوم فصل14 درسنامه و حل مسئله

فیزیک هالیدی جلد دوم فصل20 درسنامه و حل مسئله

مسایل فیزیک ایرودوف حل مسئله

مسایل فیزیک برگزیده ی روسیه فصل سوم حل مسئله

مسائل پیکار جوی فیزیک حل مسئله

دوره درسی فیزیک حل مسئله

قوانین ترمودینامیک

نقشه راه درس ترمودینامیک
زیرسرفصل‌ها :
توصیف ماکروسکوپیک و میکروسکوپیک فرآیند های ترمودینامیکی چرخه های ترمودینامیکی قانون صفرم و اول انرژی درونی بررسی فرآیند های گاز کامل ظرفیت کرمایی فشار ثابت و حجم ثابت قانون دوم ترمودینامیک ماشین ها و یخچال های گرمایی بازده و ضریب عملکرد چرخه ی کارنو
منابع :

فیزیک 1 (رشته ی ریاضی فیزیک) فصل5 درسنامه

الفبای حرارت سیالات فصل7 درسنامه و حل مسئله

فیزیک پایه ی بلت جلد دوم فصل14 درسنامه و حل مسئله

فیزیک هالیدی جلد دوم فصل 20 درسنامه و حل مسئله

مسایل فیزیک ایرودوف حل مسئله

مسایل فیزیک برگزیده ی روسیه فصل سوم حل مسئله

مسائل پیکار جوی فیزیک حل مسئله

دوره درسی فیزیک حل مسئله

انتقال حرارت پیشرفته

نقشه راه درس ترمودینامیک
زیرسرفصل‌ها :
مدل رسانش در سه بعد ( نظریه ی موثر) توصیف دینامیک دما معادله ی دیفرانسیل پخش یکتایی معادله ی پخش حل معادله ی پخش با استفاده از تفکیک متغیر ها سیستم با فرآیند تولید گرمای داخلی ( سیستم های الکتریکی)

مفاهیم اولیه ی ترمودینامیک

نقشه راه درس ترمودینامیک
زیرسرفصل‌ها :
تعریف سیستم ترمودینامیکی مرز و محیط حد ترمودینامیکی متغیر های ترمودینامیکی کمیت های ترمودینامیکی ( تابع حالت و تابع مسیر) درجه ی آزادی فزونوری و کابرد آن فرآیند ها و چرخه های ترمودینامیکی فرایند ها و چرخه های شبه تعادلی برگشت پذیری برگشت ناپذیری و اتلاف عوامل برگشت ناپذیری انواع برهمکنش بین سیستم ها منابع و خواص آن ها تعادل ترمودینامیکی چند قضیه ی ریاضی
منابع :

ترمودینامیک تعادل ادکینز فصل 1 درسنامه و حل مسئله

حرارت و ترمودینامیک زیمانسکی فصل2 درسنامه و حل مسئله

قانون صفرم ترمودینامیک

نقشه راه درس ترمودینامیک
زیرسرفصل‌ها :
قانون صفرم تعادل گرمایی مفهوم دما و اثبات وجود آن مقیاس های دما دماسنج ها دماسنجی خطی مقیاس دمای ترمودینامیکی ( بنیادی)
منابع :

ترمودینامیک تعادل ادکینز فصل 2 درسنامه و حل مسئله

حرارت و ترمودینامیک زیمانسکی فصل 1 درسنامه و حل مسئله

قانون اول ترمودینامیک

نقشه راه درس ترمودینامیک
زیرسرفصل‌ها :
دیدگاه تاریخی آزمایش ژول صورت های مختلف قانون اول انرژی داخلی گرما کار در سیستم های مختلف ( کار فشار هیدرواستاتیک – کشش سطحی – الکتریکی و مغناطیسی) ظرفیت های گرمایی ضرایب انبساط گرمایی و تراکم پذیری آنتالپی فرآیند های جریان
منابع :

ترمودینامیک تعادل ادکینز فصل 3 درسنامه و حل مسئله

حرارت و ترمودینامیک زیمانسکی فصل 3 و 4 درسنامه و حل مسئله

قانون دوم ترمودینامیک

نقشه راه درس ترمودینامیک
زیرسرفصل‌ها :
زمینه های تاریخی ماشین های گرمایی و معرفی بازده ( پیشرفته) بیان های مختلف قانون دوم اثبات هم ارزی بیان ها ماشین کارنو و قضیه ی کارنو تعریف مجدد مقیاس دمای ترمودینامیکی ضریب عملکرد یخچال و تلمبه گرمایی یخچال ها و تلمبه های گرمایی ماشین های گرمایی واقعی
منابع :

ترمودینامیک تعادل ادکینز فصل 4 درسنامه و حل مسئله

حرارت و ترمودینامیک زیمانسکی فصل 6 درسنامه و حل مسئله

آنتروپی

نقشه راه درس ترمودینامیک
زیرسرفصل‌ها :
قضیه ی کلاسیوس تعریف آنتروپی آنتروپی در فرایند های برگشت ناپذیر قانون افزایش آنتروپی شرط تعادل ترمودینامیکی سیستم های بسته قانون اول با کمک آنتروپی انتروپی و اتلاف انتروپی و نظم ظرفیت های گرمایی گرما های نهان ناهنجاری های ظرفیت گرمایی در نقاط گذار تغییر نظم از طریق تغییر شکل
منابع :

ترمودینامیک تعادل ادکینز فصل 5 درسنامه و حل مسئله

حرارت و ترمودینامیک زیمانسکی فصل 8 درسنامه و حل مسئله

پتانسیل های ترمودینامیکی

نقشه راه درس ترمودینامیک
زیرسرفصل‌ها :
توابع پتانسیل تبدیل دیفرانسیلی لژاندر پتانسیل های ترمودینامیکی و معادلات ماکسول در سیستم ها با دو درجه ی آزادی پتانسیل های ترمودینامیکی و معادلات ماکسول در سیستم ها با تعداد درجه ی آزادی دلخواه سیستم های باز دسترس پذیری شرایط تعادل در سیستم های باز
منابع :

ترمودینامیک تعادل ادکینز فصل 7 درسنامه و حل مسئله

حرارت و ترمودینامیک زیمانسکی فصل 9 درسنامه و حل مسئله

سیستم های برگشت پذیر

نقشه راه درس ترمودینامیک
زیرسرفصل‌ها :
خواص ظرفیت های گرمایی معرفی گاز کامل و قوانین ژول و بویل کاربرد گاز کامل رفتار مواد خالص واقعی -معادله حالت واندروالس و دیتریچی کشش سطحی تابش گرمایی- معرفی جسم سیاه خواص تابش گرمایی – قانون استفان بولتزمن-قانون کیروشهوف- قوانین وین
منابع :

ترمودینامیک تعادل ادکینز فصل 8 درسنامه و حل مسئله

حرارت و ترمودینامیک زیمانسکی فصل 9 و5 و4 درسنامه و حل مسئله

سیستم های برگشت ناپذیر

نقشه راه درس ترمودینامیک
زیرسرفصل‌ها :
انبساط ژول انبساط ژول – کلوین
منابع :

ترمودینامیک تعادل ادکینز فصل 9

حرارت و ترمودینامیک زیمانسکی فصل 10

تغییر فاز

نقشه راه درس ترمودینامیک
زیرسرفصل‌ها :
سیستم های چند فازی و شرایط تعادل در آن ها انتقال ذره و پتانسیل شیمیایی محاسبه ی پتانسیل شیمیایی گاز کامل معادله ی گیبز- دوهم سیمای فاز و منحنی همزیستی خواص نقاط گذار فاز و دسته بندی ارنفست توابع گیبز در نقاط گذار فاز معادله ی کلاسیوس کلاپیرون نقاط بحرانی گذار فاز مرتبه ی اول اثرات سطحی
منابع :

اثرات سطحی درسنامه و حل مسئله

حرارت و ترمودینامیک زیمانسکی فصل 10 و13و14 درسنامه و حل مسئله

قانون سوم ترمودینامیک

نقشه راه درس ترمودینامیک
زیرسرفصل‌ها :
قانون سوم ( بیان سایمون) پیامد های قانون سوم قانون عدم قابلیت حصول دمای صفر مطلق
منابع :

ترمودینامیک تعادل ادکینز فصل 12 درسنامه و حل مسئله

منابع درس ترمودینامیک

نام کتاب

تصویر جلد کتاب

توضیحات

الفبای حرارت و سیالات

نقشه راه درس ترمودینامیک

این کتاب برای شروع یادگیری فیزیک گرمایی بسیار مناسب است . در این کتاب با مفاهیم مقدماتی و روش های حل مسائل مرحله یک و دویی آشنا می شوید. توصیه می شود در کنار حل مسائل این کتاب ، مسائل کتاب های دوره درسی، پیکار جو ، مسایل فیزیک برگزیده روسیه را حل کنید.

ادکینز

نقشه راه درس ترمودینامیک

این کتاب مناسب سطح پیشرفته ترمودینامیک می باشد. کتاب کاملا مختصر و مفید نوشته شده است ، متن کتاب را باید با دقت مطالعه کنید زیرا مفاهیم بسیار عمیقی را بیان میکند . از مزایای مهم این کتاب پایبندی آن به روش ها و استدلال های ترمودینامیکی در حل مسایل و معرفی سیستم ها می باشد . این کتاب دارای مسائل اندکی می باشد، علاوه بر حل مسایل کتاب و اثبات قضیه های آن، باید سراغ مسایل پیشرفته تر از جمله مسایل امتحانات دوره چهل نفر و ده نفر المپیاد بروید.

زیمانسکی

نقشه راه درس ترمودینامیک

 این کتاب نیز برای سطح پیشرفته است . و جزییات بیشتری نسبت به ادکینز دارد ، همچنین سیستم های بیشتری را بررسی میکند. توصیه می شود پس از مطالعه ادکینز برای مطالعه و حل مسایل بیشتر به این کتاب رجوع کنید.